انواع زعفران و تفاوت های جالب آن|تشخیص 6 نوع زعفران ایرانی
معرفی انواع زعفران
انواع زعفران را می‌شناسید؟ چه روش‌های برای تشخیص زعفران وجود دارد؟ چگونه بهترین نوع زعفران را بشناسیم؟ بهترین زعفران ایران کدام است؟ بهترین زعفران جهان از کجا تولید می‌شود؟
نوع زعفران یکی از مهم‌ترین نکاتی است که در هنگام خرید باید به آن توجه شود. زعفران بر اساس نحوه فراوری آن یعنی خشک‌کردن و پاک کردن، دسته‌بندی می‌شود. سرگل، پوشال، نگین، سوپر نگین، ریشه و دختر پیچ از جمله انواع زعفران موجود در بازار هستند. شما می‌توانید با خواندن کامل این مطلب آشنایی با انواع زعفران داشته باشید و زعفران اصل را از تقلبی تشخیص دهید.
باید بدانید وقتی ما از خواص زعفران صحبت می کنیم منظور زعفران اصل و با کیفیت است، زعفران تقلبی نه تنها خاصیت ندارد بلکه مصرف آن خطرناک است، این مسئله شامل انواع زعفران می شود.
انواع زعفران
در بازار مدل‌های مختلف زعفران به فروش می‌رسد. برای تولید انواع زعفران از قسمت‌های مختلف رشته گل زعفران استفاده می‌شود. شش نوع رشته گل وجود دارد که برای شناسایی آن‌ها ابتدا باید بخش‌های مختلف زعفران را بشناسید.
گل زعفران شامل قسمت‌های کلاله، گلبرگ، خامه، برگ و پیاز است. مهم‌ترین قسمت گل زعفران، کلاله آن بوده و بخش قرمز رنگ، رشته زعفران است.
کلاله در بین گلبرگ‌ها قرار گرفته و سه رشته دارد. رنگ‌دهی، عطر بخشی، قدرت و ضخامت کلاله یکسان نیست و متغیر است. کلاله خود به چهار قسمت سرگل، پوشال، نگین و دسته تقسیم می‌شود. به بخش زرد رنگ زعفران هم خامه می‌گویند که در انتهای رشته‌های آن قرار دارد. انواع زعفران نیز بر اساس همین بخش‌ها تولید می‌شود.
زعفران دسته:
زعفران دسته جزء یکی از اصلی‌ترین دسته‌بندی انواع زعفران است که به آن دختر پیچ هم می‌گویند. چراکه اغلب دختران این نوع زعفران را می‌چینند و دسته‌بندی می‌کنند. پس از خشک شدن کلاله‌ها این زعفران تهیه می‌شود.
دو قسمت زرد رنگ و قرمز رنگ این دسته را تشکیل می‌دهند. بخش زرد رنگ آن خامه و قسمت قرمز رنگ کلاله است. در این نوع زعفران قسمت خامه معمولاً ۳ تا ۵ میلی‌متر و قسمت کلاله با توجه به کیفیت زعفران بلندتر یا کوتاه‌تر است.
زعفران دسته به دو روش یک‌سویه و دوسویه دسته‌بندی می‌شوند. در روش یک‌سویه کلاله‌ها در یک قسمت و خامه در قسمت دیگر قرار گرفته؛ اما در دوسویه کلاله در اطراف و خامه در وسط قرار دارد. روش دوسویه ازنظر مشتریان جذاب‌تر است.
قدرت رنگ‌دهی زعفران دختر پیچ 120 تا 150 واحد است. در زعفران دسته به دلیل اینکه خامه دیرتر از کلاله خشک می‌شود، بخشی از عطر و بوی کلاله از بین می‌رود؛ بنابراین کیفیت زعفران دخترپیچ نسبت به نوع‌های دیگر کمتر است.
زعفران سرگل:
زعفران سرگل یکی از رایج‌ترین انواع زعفران است و تنها شامل بخش قرمزرنگ یا همان کلاله است و بخش خامه یا همان قسمت زرد رنگ را از آن جدا می‌کنند. قدرت رنگ‌دهی و عطر دهی این نوع زعفران بیشتر است و به همین خاطر محبوبیت بیشتری هم دارد. این زعفران به‌عنوان بهترین و اصلی‌ترین نوع زعفران شناخته شده است.
سر قلم یا سر ریشه از دیگر نام‌ها این زعفران است. قدرت رنگ‌دهی آن نیز 210 تا 260 واحد بوده و مصرف زیادی دارد. بیشترین حجم از فروش زعفران بازار را زعفران سرگل به خود اختصاص داده و بیشتر برندهای بازار از این نوع هستند.
زعفران پوشال:
این زعفران مانند سرگل بوده؛ ولی مقدار کمی خامه همراه آن است. مقدار خامه در این نوع حدود دو تا سه میلی‌متر خواهد بود و به خاطر داشتن کلاله زیاد قدرت عطر دهی و رنگ‌دهی بالایی دارد. زعفران پوشال دارای درجه‌بندی است و قدرت رنگ‌دهی آن 70 تا 170 واحد خواهد بود. مردم با مشاهده اتصال خامه و کلاله فکر می‌کنند که این نوع زعفران اصل و از کیفیت بالاتری برخوردار است.
زعفران نگین:
کلاله‌های بدون خامه با حجم بسیار زیاد را زعفران نگین تشکیل داده و قدرت رنگ و عطر آن زیاد است. یکی از بهترین و گران‌ترین انواع زعفران بوده و به انواع نگین سور، نگین پرسی، نگین درجه یک و شبه نگین تقسیم‌بندی می‌شود. این زعفران برخلاف زعفران دسته فرخوردگی ندارد؛ چون در فرایند تولید آن کلاله‌ها توسط پرس صاف و تخت خواهد شد. قدرت رنگ‌دهی آن 230 تا 270 واحد است.
زعفران نرمه:
از زعفران نرمه در لوازم آرایشی استفاده می‌شود و اضافات رشته‌های زعفران بوده که در مرحله تولید قیچی و شکسته شده‌اند. به خاطر شکل پودر مانند آن به پودر زعفران نیز مشهور است.
زعفران سفید:
زعفران سفید یکی دیگر از انواع زعفران است که در آن خامه زعفران از کلاله جدا می‌شود. رنگ این زعفران سفید و به ریشه زعفران معروف است. بسیاری بر این باور هستند که خامه مسئول عطر و بوی زعفران است؛ ولی این قسمت در عطر بخشی اصلاً تأثیرگذار نیست. در واقع کلاله این مسئولیت را بر عهده دارد.
به دلیل وجود زعفران سفید در بازار، تشخیص زعفران اصل و تقلبی دشوار شده؛ چراکه با رنگ کردن این نوع زعفران آن را به‌عنوان زعفران اصل می‌فروشند.
روش تشخیص زعفران
چند روش برای تشخیص زعفران اصل از تقلبی وجود دارد که در ادامه این مطلب به آن‌ها خواهیم پرداخت. یکی از این روش‌ها شکل ظاهری زعفران است. در زعفران اصل رشته‌ها ضخیم، شیپوری، بلند و بدون شکستگی هستند و رنگ آن‌ها قرمز روشن است. اگر زعفران را در بین انگشتان خود بمالید پوستتان باید زرد و نارنجی شود و باید کاملاً یکدست و بدون سفیدی باشد.
بوی زعفران از دیگر راه‌های تشخیص آن است. انواع زعفران را می‌توان با رایحه که دارند، تشخیص داد. زعفران با عطر و بویی که دارد، طعم خاصی ندارد و با اینکه بوی آن شیرین است، در هنگام چشیدن تلخ بوده. پس اگر طعم زعفران شیرین بود به اصل بودن آن شک کنید.
یکی دیگر از راه‌های تشخیص زعفران تست آب است. مقداری از زعفران را در کمی آب بریزید، اگر به‌سرعت رنگ خود را آزاد کرد و رشته‌ها رنگ خود را از دست دادند، مطمئن باشید که زعفران تقلبی است.
برای تشخیص زعفران می‌توانید از جوش‌شیرین نیز کمک بگیرید. بدین صورت که مقداری زعفران را با جوش شیرین مخلوط کنید و روی آن آب بریزید. اگر رنگ این مخلوط زرد شد، زعفران اصل است. یکی دیگر از راه‌های تشخیص انواع مختلف زعفران، قیمت آن است؛ چراکه زعفران قیمت ثابتی داشته و قیمت پایین نشان‌دهنده اصل نبودن آن خواهد بود.
شناخت بهترین نوع زعفران
برای اینکه به شناخت انواع زعفران پی ببرید، باید با استانداردهای جهانی آن آشنا شوید. این استانداردها به شما نشان می‌دهد که هیچ‌گونه ماده‌ای به زعفران اضافه نشده و به خالص و اصل بودن آن پی خواهید برد.
روی هرکدام از محصولات علائمی درج شده که اگر این علائم وجود نداشته باشد، به تقلبی بودن محصول شک کنید. در هر کشوری این استانداردها متفاوت بوده و در ایران از استاندارد 1-259 و 2-259 برای تعیین کیفیت زعفران استفاده می‌شود. طبق این استاندارد می‌توان به کیفیت ظاهر، مزه و رنگ آن پی برد.
زعفرانی که کیفیت بالایی داشته باشد، رنگ کردن در آن معنایی ندارد؛ چراکه برخی افراد با رنگ کردن خامه آن را به‌عنوان کلاله در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند. کلاله گل‌های دیگر از کلاله زعفران کوتاه‌تر است. امکان تقلبی بودن زعفران ساییده شده و پودر آن بیشتر است؛ چراکه در برخی موارد به آن‌ها خاک قرمز و ادویه‌های با رنگ قرمز اضافه می‌کنند. بهترین نوع زعفران به طور کلی از نوع رشته‌ای بوده و قدرت رنگ‌دهی بالایی هم دارد. زعفران نگین و سرگل نیز بسیار باکیفیت هستند.
بهترین زعفران
زعفران یا همان طلای سرخ یکی از بهترین محصولات کشاورزی است. این ماده بسیار باارزش چه از لحاظ طعم و چه از لحاظ خاصیت درمانی که دارد، بسیار محبوب بوده و طرفداران زیادی در سراسر جهان دارد و با برندهای مختلف به بازار عرضه می‌شود. انواع برند زعفران را باید با توجه به کیفیت و نوع بسته‌بندی آن شناخت. اگر از آن دسته افراد هستید که می‌خواهید بهترین زعفران را بشناسید باید با انواع مختلف آن که در بالا به آن اشاره کردیم، آشنا شوید.
شهر قائن در خراسان جنوبی یکی از بهترین زعفران‌ها (زعفران قائنات) را دارد و مقام اول را در تولید باکیفیت‌ترین و مرغوب‌ترین زعفران به خود اختصاص داده است. بهترین زعفران در جهان هم متعلق به برند کینگ بوده که صادرات اصلی زعفران در جهان را انجام می‌دهد. در والنسیای اسپانیا نیز بهترین زعفران کشت می‌شود که آن را به‌صورت 100 درصد خالص در اختیار مشتریان خود در سرتاسر دنیا قرار می‌دهد و برند گدرینگ یکی از بهترین برندهای تولید زعفران در جهان محسوب می‌شود.
بهترین زعفران ایران
بهترین زعفران ایران به برند توکلی تعلق دارد که عطر و طعم بی‌نظیری داشته و با داشتن 80 سال سابقه در این زمینه به یکی از بهترین‌ها تبدیل شده است. این شرکت بزرگ با استفاده از مواد سالم و طبیعی رضایت مشتریان خود را جلب کرده و انواع زعفران باکیفیت را تولید می‌کند. شهر قائن با بیشترین تولید زعفران، مقاوم اول را به خود اختصاص داده و به نام پایتخت زعفران ایران شناخته می‌شود.
شهرهای دیگر استان خراسان جنوبی نیز در حوزه کشت زعفران فعالیت دارند و شرکت‌های دانش‌بنیان مختلفی در این زمینه مشغول به فعالیت هستند. این شرکت‌ها حتی در زمینه صادرات این طلای سرخ فعالیت می‌کنند. کشت زعفران در این شهر به‌قدری رایج بوده که جزء منبع اصلی درآمد آن‌ها به شمار می‌رود. خراسان جنوبی دومین تولیدکننده بزرگ زعفران در ایران و جهان است.
بهترین زعفران در جهان
بهترین زعفران جهان به هرات افغانستان تعلق دارد و زعفران این کشور جایزه جهانی را کسب کرده است؛ اما به جرأت می‌توان گفت که بهترین زعفران جهان در استان خراسان جنوبی کشت می‌شود؛ چراکه در این منطقه قبل از طلوع آفتاب، گل زعفران چیده می‌شود و برداشت آن قبل از باز شدن غنچه است. کیفیت عطر و قدرت رنگ‌دهی آن از انواع زعفران‌های دیگر که در جهان وجود دارد، بیشتر است. کشورهای آلمان، اسپانیا، آمریکا و کشورهای عربی مشتریان زعفران ایران هستند.
ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در جهان است و بیش از 90 درصد از تولید زعفران دنیا به کشور خودمان تعلق دارد. زعفران به دلیل کاشت و برداشت در خاک کویر به طلای سرخ معروف شده و می‌توان به خواص زعفران برای سلامت و درمان بیماری‌ها اشاره کرد. همچنین زعفران صادراتی ایران دارای گواهینامه کیفی و بهداشتی بین‌المللی بوده و در جهان اعتبار خاص خود را دارد.
جمع‌بندی
در این مقاله به انواع زعفران و بهترین نوع آن اشاره کردیم و هرکدام را مورد بررسی قرار دادیم. با مطالعه این مطلب به‌راحتی می‌توانید زعفران اصل را از تقلبی تشخیص دهید و هنگام خرید این محصول با مشکلی مواجه نشوید.
