گلیم قشقایی جدید و نقش گلیم قشقایی
گليم قشقايي
خب همانطور که ميدانيم از زمان هاي قديم پوشش و فرش (زير انداز) براي عموم الخصوص ايرانيان بحث بسيار مهمي بوده است و مردم واکنش هاي زيادي به ان اختصاص ميدادند
پس به همين خاطر مردم به ان اهميت زيادي ميدهند و براي انتخاب يا خريد ان بسياري از پارامتر ها رو ارزيابي ميکنند مثلا طرح , نوع بافت , اندازه و بسياري از ويژگي هاي ديگر که براي هر شخص بسيار متفاوت ميباشد
يکي از اين فرش ها و يا همان زير انداز ها گليم ميباشد
هر چند به روشني مشخص نيست كه نخستين بار در کجا و توسط چه قوم و قبيله اي بافت پارچه هاي اوليه كه همزمان با شروع بافت گليم بوده صورت گرفته اما بر اساس کاوش هاي باستان شناسي شواهدي از بافندگي در ميان ساکنان فلات ايران و سرزمين هاي همجوار به دست آمده است
از جمله در غارهاي جنوب شرقي درياي مازندران ( غار کمربند و هوتو در نزديكي بهشهرمازندران ) آثاري پيدا شده كه پرورش گوسفند و بز و بافتن پشم و موي آنها را به دست مردمان اين منطقه در 8000 سال پيش به اثبات مي رساند.
با همة اين ارزيابي ها نمي توان تاريخ دقيق براي گليم ارائه كرد. قديمي ترين فرش كشف شده دنيا به نام پازيريك متعلق به 350-500 ق م مي باشد.
انواع مختلف گليم در ايران
1-شيريکي پچ :
شيريكي پيچ نامي است كه بافندگان عشاير و روستايي كرمان به آن داده اند.ظاهري شبيه قالي دارد و همانند قالي با گره بافته مي شود
2-ورني : ورني گليمي فرش نما است كه بدون نقشه و به شكل ذهني توسط زنان و دختران دشت مغان و عشاير حومة اهر، ارسباران و مشكين شهر ( در استان آذربايجان شرقي ) توليد مي شود.
3- گيليمچه : نوعع ديگري از گليم هاي ايراني است كه در بيجار و روستاهاي اطراف سنندج با استفاده از شيوة بافت و مواد اولية ديگر انواع گليم تهيه مي شود
يکي از مهم ترين و ارزشمند ترين گليم , گليم قشقايي است
قوم قشقايي يکي از اقوامي بودند که در اين صنعت پيشرفت بسزايي داشته اند
معروف ترين گليمي که در شيراز بافته ميشود معروف به گليم سوزني يا گليم گل برجسته است.
اين گليم بيشتر در طايفه کشکولي بافته ميشود نقش و نگاره گليم هاي شيراز همه ذهني بافت هستند.
گليم سنتي عشاير قشقايي
گليم هاي سنتي به دست زنان عشايري بافته مي شدند.
زنان عشاير در چادرهاي خود با الهام از محيط طبيعي اطرافشان و با احساسات لحظه اي خود نقوشي زيبا را بر اين گليم ها رج مي زدند. نقش هاي مختلفي طبيعي مثل گياهان و گل ها، حيوانات، نقش خورشيد و درخت سرو که به خاطر هميشه سبز بودنش داراي جايگاه ويژه اي در ميان نقش هاي گياهي است.
که هر کدام از اين نقش ها داراي معاني و نماد هاي خاصي هستند، براي مثال نقوش هندسي در مفاهيم اسطوره‌اي و ادبيات پارسي ريشه دارند. اين نقش مايه‌ها به صورت نمادين هستند و هر کدام داراي معاني خاصي ميباشند.
انواع گليم هاي قشقايي
گليم هاي قشقايي از لحاظ طرح و نقش به چهار نوع تقسيم مي‌گردد.
يک نوع از اين گليم ها از تکرار متقارن يک طرح خاص به وجود مي‌آيند. آرايش اين نقوش به صورت چپ و راست و رنگ آميزي آنها به صورت مثبت و منفي است. براي مثال خراساني، ايت آل يا دست سگ ميباشند.
در نوع ديگري از گليم هاي قشقايي، نقش ها و اشکال هندسي را مي بينيم که از سه گوش تا هشت گوشه به صورت منظم و متقارن در کنار هم قرار مي‌گيرند.
اشکالي مثل شبه معقلي، سرمه دان و چهار خال.
نوع ديگري از گليم ها نقش مايه هاي حاشيه اي هستند که تنها در گليم ها ديده ميشوند نقش مايه هايي مانند وني، چپلقه، مداخل، لنکج
دسته ديگري از گليم ها شامل نقش مايه هاي خاصي مي شوند که داراي هويت مستقلي هستند.عموما اين نقش مايه ها از تلفيق چند نگاره خلق مي شوند. مثل آلماگل، شوشتري، دوغاناق، ياقلق، پروانه .
