دار جاجیم

دار جاجیم

جاجیم یکی از دستبافت های زیبا و قشنگ است، که بدون پرز می باشد و بیشتر به عنوان زیر انداز و یا روی کرسی قابل استفاده است. جنس تار و پود های آن می تواند از پشم، پنبه، ابریشم و  ترکیبی از نخ های پنبه و پشم باشد. برای بافت جاجیم مانند هر وسیله دست بافت دیگری نیاز به ابزار مخصوص است.

ابزار مورد نیاز

یکی از این ابزار های مهم که در صورت نبود تمامی وسایل دیگر را بی فایده می کند، دار جاجیم بافی است، که به صورت افقی بر روی زمین قرار می گیرد و فرد بافنده در رو به روی آن می نشیند. تار های که در بافت جاجیم استفاده می شوند دارای طول 20 تا 30 متری است و به موازات هم در فاصله های چند سانتی متری زمین در کنار هم کشیده می شوند. این تار ها در قسمت بالایی دار بر روی چوبی به نام سر دار وصل می شود، در قسمت پایینی نیز چوبی به نام زیر دار وجود دارد که از طریق پایه ها به زمین متصل می شود و قابلیت چرخش دارد.

چوب کوجی

تار های که به دور چوب سردار پیچیده شده اند باید به این چوب نیز متصل شوند. نیمی از تار ها، به صورت یکی در میان، با چوبی که بر روی آن نخی به شکل خاص پیچیده شده است از نیم دیگر تار ها جدا می شود؛ به این چوب میانی چوب کوجی گفته می شود.

دو سر این چوب به وسیله دو عدد طناب بسیار ضخیم و محکم به پایه چوبی متصل می شود، این پایه چوبی قابل جابه جایی می باشد و همواره در محلی از دار قرار می گیرد که در آنجا بافت انجام می شود. در دار جاجیم بافی از چوب های استفاده می شود که باعث می شود بافنده با توجه به نوع طرح و نقشه تارهای که می خواهد به حالت برجسته در بیاید به راحتی بلند شود و بافنده آن ها را پود گذاری کند.  به این صورت است که چند ورد به طور غیر مستقیم وارد دستگاه در می شود.

عبور پود

هر بار که پود از میان تارها عبور می کند با جا به جا کردن چوبی که در وسط آن قرار گرفته است جای این نخ ها عوض می شود. در بافت جاجیم از یک کاردک چوبی با لبه گرد استفاده می شود تا پود ها به یک دیگر کوبیده و متصل شوند، این کاردک به صورتی است که یک طرف آن نازک تر از طرف دیگر می باشد.

این کاردک از بین دو دسته تار ها که بالا و پایین است رد می شود و بافنده با کشیدن آن به سمت خودش پود را با فشار در میان دو دسته بالایی و پایینی فشار می دهد.

سخن پایانی

دار جاجیم بافی نیز مانند دار قالی های دستباف دارای ابعاد و اندازه های مختلف می باشد، این دار با نصب دوباره نخ ها به صورت گفته شده مجددا قابل استفاده می باشد. هزینه تهیه یک دار جاجیم نسبت به دار قالی با ابعاد کوچک بسیار کمتر بوده و سرعت بافت آن بیشتر است.