گیوه بافی در مریوان

گیوه بافی در مریوان

گیوه از صنایع دستی مناطق کردنشین ایران است. این پای افزار بسیار سبک و بادوام است و فواید و کاربردهای بسیاری دارد. از مزایای این نوع کفش می توان به رفع بوی بد پا، جلوگیری از ایجاد قارچ و باکتری بر روی پوست، سبک و خنک، عدم نیاز به واکس زدن، پوشیدن آسان و رفع کمر درد و پا درد و… اشاره نمود.

با گذشت زمان و توجه به اهمیت استفاده از گیوه، بافت این نوع کفش به غیر از مناطق کردنشین به شهرهای دیگر راه پیدا کرد و افراد بیشتری را به بافت و تولید این نوع کفش ترغیب نمود. البته هر منطقه از ذوق و سلیقه خود در بافت این کفش استفاده کرده است و تغییراتی در طرح و شکل آن داده است.

گیوه بافی در مریوان درآمدی برای خانواده ها:

زنان خانه دار علاوه بر کارهای منزل هر یک به نوبه خود در اوقات فراغت مشغول کاری هستند و با توجه به سلیقه خود کارههایی هنری انجام می دهند و بعضی دیگر مشغول کارها و فعالیتهای اقتصادی دیگری مانند بافتنی ها و بسته بندی ها وآشپزی و … می باشند.

در این میان عده ای با تلفیق هنر و صنعت و تهیه مواد اولیه وارد صنعتهایی در عرصه صنایع دستی شده اند که البته خلاقیت و هنر خود را ضمیمه این کار نموده و موجب گشته اند محصولات جدید و کارآمدی را به بازار معرفی و عرضه کنند که بیشترین نیاز امروزی جامعه باشد.

گیوه زنانه در رنگهای مختلف و در طرح های بسیار زیبا نمونه ای از این محصولات است که زنان خانه دار در کنار کار در منزل به این فعالیتها روی آورده اند. و به این نوع فعالیتها مشاغل خانگی گویند.

حال تولید گیوه زنانه روبه رشد بوده و در سراسر کشور حتی در کشور های همسایه از آنها استقبال شده و عرضه موجود تقاضای بازار را برآورده نمی کند و این به این دلیل است که مانند صنعت های ماشینی تولید انبوه نمی شوند.

با روی آوری هر چه بیشتر زنان خانه دار و نیروی انسانی بیشتر این تولید افزایش پیدا کرده و در آینده بیشتر از این گیوه ها تولید می شوند. با ورود فروشگاه های اینترنتی و فعالیت در فضای مجازی، زنان خانه دار بافتنی ها و تولیدات خود را به صورت آنلاین به فروش می رسانند و کمک هزینه مخارج منزل را تا حدودی تامین می کنند.

هستند کسانی که در این عرصه درآمد ماهیانه دارند و خود یک کارآفرین محسوب می شوند و مواد اولیه چندین نفر دیگر را تامین نموده و محصول تولید شده توسط آنان را تحویل گرفته و بابت کار و فعالیت آنها دستمزد پرداخت می کنند و بازار فروش محصول را شخصا خود به عهده می گیرند.

در طول این مدتی که ویروس کرونا جهان را در برگرفته خود دلیل دیگری است که فعالیت های خانگی رونق بگیرند و در این مدت تولید کنندگان با توجه به خلاقیت های خود گیوه های خوش رنگی بافت نمایند.

از گیوه ها می توان به عنوان یک روفرشی با کیفیت استفاده نمود. ظرفیت و قابلیت استفاده از گیوه ها مخصوصا گیوه های زیره اسفنجی زنانه در حدی است که شما می توانید به راحتی در منازل شخصی و یا محیط کار و در فضای بیرون بپوشید. سبکی این محصولات این امکان را به شما می دهد که پاپوش هایی جورابی شکل داشته باشید و حتی در فعالیت هایی چون پیاده روی های طولانی از آنها استفاده نمایید.

حضور زنان شهرستان مریوان در این عرصه موجب شده که پا به پای مردان در تولید و پیشرفت صنعت بکوشند، بخصوص صنایع دستی رونق بگیرد و در اقتصاد خانواده و حتی اقتصاد جامعه کمک چشمگیری داشته باشند. حال در عرصه صادرات ، گیوه ها نقش اساسی در تجارت کالاهای غیر نفتی بخصوص صنایع دستی دارند. گیوه، محصول تولید شده در مناطق بخصوصی از کشورمان خود نشانه ومعرف آن مناطق در حوضه گردشگری می باشد.

زنان باید با تولید هر چه بیشتر این محصولات در صنعت گردشگری و صنایع دستی حضور خود را نمایان کنند و به آن توجه بسیاری داشته باشند. ماهیت گیوه بافی این فعالیتهای خانگی در این است که نمی توان برای تولید این محصولات مانند گیوه ساعات کاری مشخصی را تعیین نمود و حضور زنان در یک مکان مشخص را برای انجام فعالیت در عرصه تولید روئیت نمود و آمار دقیقی از این فعالیتها را ثبت کرد. روند کار بر این است که بایستی زنان در اوقات فراغتی که دارند در طول شبانه روز بر طبق نیاز، فعالیت مربوطه را انجام دهند. و تعارضی با کار در منزل نداشته باشد. حتی می توان گفت که برای این فعالیت ها نه تنها نمی توان مکان مشخصی را معین کرد بلکه زمان دقیق و مشخصی را هم نیز نمی توان ثبت کرد. با گذشت زمان و توجه به اهمیت استفاده از گیوه، بافت این نوع کفش به غیر از مناطق کردنشین به شهرهای دیگر راه پیدا کرد و افراد بیشتری را به بافت و تولید این نوع کفش ترغیب نمود. البته هر منطقه از ذوق و سلیقه خود در بافت این کفش استفاده کرده است و تغییراتی در طرح و شکل آن داده است.

صنایع دستی

گیوه یکی از صنایع دستی بسیار زیبا و پرطرفدار کشورمان است که در بسیاری از مناطق نیز از این کفش استفاده می شود و افراد را از مزایای آن بهره مند می سازد. گیوه در فصول گرم سال مورد استفاده قرار می گیرد و از عرق کردن پا جلو گیری می کند. به علاوه دارای قیمت مناسبی است ونسبت به کفش های چرمی از دوام و مقاومت بالاتری برخوردار است. این نوع کفش برای راهپیمایی های طولانی و مناطق صعب العبور بسیار مناسب است. همچنین از انعطاف بالایی برخوردار است و از درد پا و کمر جلوگیری می نماید.

تولید گیوه

همانطور که می دانیم گیوه بافی از قدیم الایام در روستاها رواج داشته است. در اوایل مردم از ابزارهای در دسترسشان برای بافت گیوه استفاده می کردند و از وسایل موجود در خانه خود و از الیاف طبیعی برای بافت این کفش سبک بهره می گرفتند. اما امروزه به دلیل افزایش استقبال از این نوع کفش، گیوه به تولید انبوه رسیده است و کارخانه و کارگاههایی به تولید گیوه اختصاص یافته است که برای افزایش سرعت و دقت کار، از ابزارهای صنعتی برای تولید گیوه استفاده می کنند. اما به هر حال این کفش سر و شکلی سنتی دارد و کفشی دست دوز محسوب می شود.

وسایل تولید گیوه باکیفیت

از وسایل  استفاده شده برای ساخت و تولید یک گیوه مرغوب می توان به کتیرا، پیه، تخت چرمی و پلاستیكی، نری گاو و نخ تابیده ، پوست گاو رنگ ، پارچه نازك نخی، نخ تابیده ( قرقره) ، میخ پوست دباغی شده، چسب، پاشنه‌های لاستیكی، كف لاستیكی، پوست، پارچه نخی و موی بز اشاره نمود. از ابزارهای مورد نیاز برای گیوه بافی نیز می توان سندان چوبی، چاقو، مشته، درفش، پواز، كوره درفش، درفش پرگاماسم، كوره درفش پی كنه، چسنی، پرگاما، گزن، روغندان، وز، دوارگیر، گوره گیر، قوتله، گیره كنه، چوب ساو چوكله، سوزن و میل قلّاب ‌بافی را نام برد.

کاری گروهی

گیوه بافی کاری گروهی است. ساخت و تولید هر بخش از آن به عهده یک گروه می باشد. در قدیم از رنگ های یکدستی مانند سفید و مشکی برای بافت گیوه استفاده می شد و از طرح و رنگ خاصی بر روی آن استفاده نمی شد. اما امروزه از طرح ها و نقش و نگارهای مختلفی برای بافت رویه گیوه استفاده می شود که مردم را به استفاده از این مدل کفش علاقه مند تر می کند. در زندگی های روستایی قدیمی همه افراد خانواده به صورت گروهی با هم کار می کردند و گیوه هایی برای خود و اهل خانواده خود می ساختند. اطرافیان خود را از داشتن این گیوه سبک و بادوام بی نصیب نمی گذاشتند. حتی برخی از آن ها امرار معاش خود را از طریق فروش همین گیوه ها می گذراندند.

بررسی گیوه بافی

امروزه این محصول بسیار مورد توجه و استقبال گردشگران و توریست ها قرار گرفته است. زیره و کفی گیوه اغلب به دست مردان ساخته می شود. زیرا به نیروی دست بیشتری احتیاج دارد. برای بافت رویه گیوه که به دقت و ظرافت بیشتری احتیاج دارد از بانوان کمک گرفته می شود. جنس رویه گیوه از نخ پنبه و ابریشم انتخاب می شود و جنس کفی آن از چرم و پلاستیک می باشد.

آموزش گیوه بافی

گیوه بافی در بسیاری از مناطق کشور آموزش داده می شود و به عنوان یک رشته هنری کلاس هایی برای آن در نظر می گیرند. تمامی مراحل تولید گیوه به صورت دست دوز انجام می گیرد. از مواد اولیه ای که برای تولید گیوه استفاده می شود نخ است. از نخ قالی برای بافت تنه گیوه استفاده می نمایند. رویه و تنه گیوه با استفاده از یک نوع سوزن که آن را جوالدوز می نامند دوخته می شود.

در برخی از انواع گیوه ها با استفاده از موادی به نام سریشم رویه گیوه را اندوده می کنند تا از نفوذ آب به دورن آن جلوگیری کنند و گیوه را از استحکام بیشتری برخوردار سازند. برای ساخت رویه و زیره گیوه از رنگ های متفاوتی استفاده می شود. معمولا تخت گیوه را در رنگ های آبی و سفید و قرمز می سازند.

در قدیم برای ساخت تخت گیوه ها فقط از رنگ سفید استفاده می شد. رویه گیوه مردانه نیز به رنگ سفید بافته می شد و از رنگ و طرح خاصی برخوردار نبود. اما امروزه از طرح های شیک و امروزی در آن استفاده شده است.

بالاخص گیوه های زنانه امروزی بسیار کار شده وزیبا هستند و از انواع پولک و منجوق نیز بر روی رویه و بافت آن ها استفاده شده است. در بعضی ازگیوه ها برای ساخت پاشنه و نوک گیوه از نری گاوی استفاده می شود. این نری اغلب دارای رنگ سفیدی است که به مرور زمان به رنگ استخوانی تبدیل خواهد شد.

در پرگاما نیز از موی بزی استفاده خواهد شد. موی بزی سیاه است و زیر رویه مشکی خواهد شد. البته زیر رویه در زیر کار قرار خواهد گرفت و دیده نخواهد شد.

سخن پایانی

گیوه یکی از صنایع دستی ارزشمند کشورمان است. بسیاری از افراد این کفش را تولید می کنند وبافت و نحوه ساخت آن را به دیگران نیز آموزش می دهند، تا بتوانند استفاده از این پای افزار سنتی را رواج دهند و این پوشش سنتی را در جهان امروزی زنده نگه دارند.و به نسل های بعدی نیز انتقال دهند.

بافت رویه این کفش کمی سخت است و به دقت و ظرافت زیادی نیاز دارد. درواقع زحمت بسیار زیادی برای دوخت و تهیه یک گیوه کشیده می شود. به همین دلیل  بسیار ارزشمند است.