نگاهی به پیشینه صنایع دستی ایران
تاریخچهی صنایع دستی در ایران و سراسر جهان تا اوایل پیدایش تمدنها میرسد. آن زمانی که انسانها برای اولین بار از چوب و سنگ لوازم مورد نیاز خود همانند تیر و چاقو و … میساختند. در سراسر تاریخ، ایران در کنار دیگر کشورهایی همانند چین و هند، به عنوان اصلیترین مراکز تولید انواع صنایع دستی شناخته میشود.
علت غنی بودن تاریخچه تولید انواع صنایع دستی در ایران را می توان به شرایط جغرافیایی و همینطور تمدن و فرهنگ مردمان نواحی مختلف ربط داد. تاریخ ایران با در برداشتن حکومتها و فرهنگهای مختلف تاثیر بسیار زیادی بر ذوق هنرمندان نیز داشته است، چنان چه امروزه باستان شناسان معتقدند مرور و بررسی صنایع دستی را باید از زمان آغاز تمدن و حتی پیش از آن شروع کرد. با توجه به این موارد میتوان تاریخچه مفصلی برای هر یک از هنرها و صنایع دستی اصیل ایرانی از کار با فلزات و کتیبههای مختلف گرفته تا سفالگری و نساجی بیان کرد.
در این مقاله ابتدا نگاهی به کهنترین صنایع دستی کشف شده توسط باستان شناسان در ایران خواهیم داشت. پس از آن نیز تاریخچه مختصری از عناصر و صنایع مشهور فلزی، سفالی و … را مرور خواهیم کرد. اگر شما نیز از علاقمندان صنایع و آثار کهن ایرانی هستید حتما تا انتهای این مقاله با آراهنر همراه باشید .
عصر حجر میانه تا ساسانیان
به باور اکثر محققان و کارشناسان مربوطه فلات ایران و خاورمیانه، خاستگاه و زادگاه علوم و فنون کشاورزی، فلز کاری، سفال گری و نیز علوم مربوط به نجوم، فبسفه، ریاضی، خط و اعداد، می باشد. گفتنی است که تاریخ صنایع و تاریخ تمدن الزاما در هم آمیخته است و مرز خاصی بین این دو مقوله نمیتوان به صراحت قائل شد .
با عنایت به آثار مکتوب و نیز بررسید آثار مکشوف ناشی از حفریات باستان شناسی و بازیافته های تاریخی ، قدیمی ترین دوره زندگی انسان در فلات ایران را متعلق به دوران عصر حجر میانه ( 10000-12000 سال ق.م) می دانند که با آثار برجای مانده در غار مسکونی هوتو ( نزدیک به بهشهر فعلی و جنوب شرق دریای مازندران ) مطابقت و سندیت یافته است .
آثار مکشوفه و برجای مانده از آن مقطع تاریخی بیانگر وجود کشاورزی و کاشت غلات ، گندم ، جو و بهره گیری از ابزاری مانند داس سنگی با لبه های دندانه دار بوده است .
همچنین رواج دامداری به دنبال خود ابداع صنعت پشم ریسی ، ریسندگی و بافندگی را در پی داشته است .
همچینین با ساخت ابزار سنگی و استخوانی ویژه شکار و ساخت ظروف ساده و ابتدایی سفالی جهت پخت غذا پیشگامان ورود به این حیطه بوده اند .
همچنین باستان شناسان کوه های بختیاری را محل سکونت افرادی قلمداد میکنند که شیوه های ساخت ظروف سفالین را بلد بوده اند .