مراحل ساخت کاشی معقلی

مراحل ساخت کاشی معقلی

ساخت کاشی معقلی یک از زیر شاخه های کاشیکاری ایرانی است، که بسیار ماهرانه انجام می شود. برای ساخت کاشی معقلی قطعات بریده شده و تراش خورده کاشی به شکل لوزی، مربع و مثلث ( اشکال هندسی) را در کنار هم می چینند و اشکال بسیار زیبایی را خلق می کنند. نمونه ای از کاشی کاری معقلی بسیار زیبا و بی نظیر در مدرسه چهار باغ اصفهان وجود دارد.

در ادامه مراحل مختلف ساخت کاشی معقلی را بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

طراحی

اولین کاری که باید برای ساخت کاشی معقلی انجام شود طراحی شکل مورد نظر است. برای این کار طرح را بر روی کاغذ شطرنجی و یا ایزو متریک رسم می کنند تا اندازه ها دقیق و درست باشد.

برش قطعات

پس از طراحی می توانیم برش قطعات را انجام دهیم. این کار معمولا توسط سنگ فرز و یا تیشه برش (واتر جت) انجام خواهد گرفت.

تخمیر

در این مرحله طرح به روش گرته ( به شکل معکوس) بر روی سطح قرار خواهد گرفت.  و قطعات برش خورده برعکس بر روی سطح چیده می شوند. به این مرحله تخمیر گفته می شود.

دوغاب ریزی

در این مرحله بر روی قطعات چیده شده دوغاب می ریزند و بسته به نوع محل نصب و میزان رطوبت از دوغابی متفاوت استفاده می شود. از دوغاب سیمان جهت مکان هایی که رطوبت بالایی دارند و در معرض بارش هستند استفاده می شود و از دوغاب گچ برای نمای ساختمان و مکان هایی که رطوبت کمتری دارد بهره گرفته خواهد شد.

این روش کاشیکاری نسبت به دیگر روش ها دارای مزایا و معایبی است که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد.

مزایا

کاشیکاری معقلی نسبت به دیگر روش های کاشیکاری ارزانتر است و مقرون به صرفه تر می باشد.

با استفاده از این کاشی کاری می توان انواع طرح ها را با اختلاف سطح ایجاد نمود.

برای اجرای کاشی کاری معقلی می توان از تلفیق آجر و کاشی استفاده کرد. این کار موجب استحکام بیشتر کار نیز خواهد شد.

معایب

با استفاده از این روش تنها می توان از طرح های محدودی استفاده نمود.

کاشیکاری معقلی در واحد سطح وزن زیادی دارد و از آن نمی توان برای کاشی کاری برخی مکان ها مانند سقف استفاده کرد.

طرح ها و نقوش استفاده شده برای کاشیکاری معقلی مربوط به دوران پیش از اسلام است. اما این کاشیکاری توسط ایرانیان خلق شده است و هنوزهم انواع مکان های مذهبی و یا غیر مذهبی توسط این کاشیکاری تزیین و زیباسازی می شود.

شکل کلی کاشیکاری معقلی بر اساس خانه بندی (شطرنجی) است. از خطوط مستقیم در این روش کاشیکاری به وفور استفاده خواهد شد. از خطوط مورب که دارای زاویه 45 درجه است نیز در این کاشیکاری استفاده می شود. در معقلی سازی ازخطوط با زوایای 30 و 60 درجه کمتر استفاده می شود. اما در آثارهایی این خطوط با این زوایا دیده شده است. برای مثال در چهار نبش اسکلت ساعت در حين اتابکی در بارگاه حضرت معصومه ( س) از این لوزبندی معقلی استفاده شده است.