دواتگری در صنایع دستی

دواتگری در صنایع دستی

از دیگر صنایع دستی ایرانی که قدمت چند هزار ساله نیز دارد، دواتگری است. با استفاده از این هنر اشیای فلزی مختلف را به روش سرد می سازند. در گذشته دواتگران با کوبیدن یک سنگ بر فلز اشیای فلزی مختلف را می ساختند. اما امروزه این اشیا فلزی به سه روش ساخته خواهند شد که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد.

روش ساختن اشیا فلزی بدون درز و یک تکه

در این شیوه ابتدا ورقی فلزی را به شکل دایره برش می دهند و اندازه شعاع دایره را به اندازه حداقل ارتفاع ظرف در نظر می گیرند. سپس به کمک چکش از مرکز به سمت اطراف دایره به صورت مارپیچ ضربه وارد می کنند و گودی درون دایره ایجاد می کنند. در مرحله آخر کاسه نیمه آماده را به صورت معکوس بر روی سندان قرار داده و به اطراف و دهانه کاسه ضربه هایی وارد می کنند تا لبه های کاسه جمع شود و نقص های آن برطرف شود. با استفاده از این روش انواع ظروف یک تکه به وجود می آید که نیازی به درز نخواهد داشت.

روش ساختن اشیا فلزی درز دار و چند تکه

برای ساخت اشیا چند تکه دواتگران، ابتدا فلزی را به شکل مستطیل برش می زنند و اندازه طول و عرض آن را به اندازه محیط و ارتفاع ظرف مورد نظر در نظر می گیرند. سپس دو طرف ضلع مستطیل را به کمک چکش نازک می کنند. لبه نازک ایجاد شده به خوبی قلم زنی نمی شود و موجب بروز مشکلاتی در دواتگری می شود. از این رو بیشتر دواتگران این روش را برای ساختن اشیای فلزی استفاده نمی کنند.

روش ساختن اشیا فلزی به کمک دستگاه و خم کاری

نام دستگاه استفاده شده برای ساختن اشیای فلزی سه نظام است. هنرمندان با استفاده از این دستگاه ظروف بسیار زیبا و بدون نقصی تولید می کنند. ابتدا یک صفحه دایره شکل فلزی برش می دهند.

صفحه فلزی به همراه قالبهای اشیا به دستگاه می بندند و دستگاه را روشن می کنند. پس از روشن شدن دستگاه فلز و قالب با هم می چرخند و قلم های فولادی 50 سانتی بر روی فلز فشار ایجاد می کند و فلز را به شکل قالب در می آورد.

نقره کار

با استفاده از دواتگری می توان انواع فلز (نقره، مس، طلا، نقره، ورشو، برنج و..) را به شکل ظروف و یا اشیا فلزی دیگر در آورد. دواتگران کاری بسیار ارزشمند را انجام می دهند. ساخت یک ظرف فلزی بسیار پر زحمت و وقت گیر است. به همین علت دواتگران از فلزهای کم ارزش برای این کار استفاده نمی کنند تا کار آن ها کم ارزش شود. به همین دلیل به دواتگران نقره کار نیز گفته می شود.

ابزار دواتگری

از ابزار کار مورد نیاز دواتگری می توان به چکش و سندان، چکش نیم هلال، چکش سنگین، چکش سرکاس، چکش چوبی، چکش کف تک، سندان میخ نصفه، سندان کف قلوه، سندان سووه، سندان نای کاس، سوهان، انبر، قیچی، پرگار فلزی، گاز و مشعل، فرچه و دستگاه نورد اشاره نمود.