انواع مقاله علمی وپژوهشی
مقالات بر اساس دو فاکتور ساختار مقاله و نوع مجله، قابل دستهبندی هستند.
انواع مقالات بر اساس ساختار و ماهیت (به ترتیب اهمیت و امتیاز)
انواع مختلف مقاله ممکن است در یک مجله به چاپ برسند که بر اساس نظر مجله با نامهای متفاوت خوانده و طبقهبندی میشوند. معمولاً امتیاز مقاله به نوع مجلهای که در آن به چاپ میرسد، بستگی دارد، ولی انواع مقاله چاپ شده در یک مجله هم میتوانند از نظر اهمیت و امتیاز متفاوت باشند.
مهمترین انواع مقالات بر اساس ساختار عبارتند از:
Original research articles
این نوع مقالات دلیل اصلی بهوجود آمدن ژورنالهای علمی و دانشگاهی هستند و تقریباً تمام مجلات به چاپ آنها میپردازند.
مقالات پژوهشی اصیل، مقالاتی هستند که یک گزارش کامل از روشهای مورد استفاده برای انجام یک تحقیق، نتایج حاصل از اعمال آن روشها و معنی و مفهوم نتایج بهدست آمده را ارائه میکنند.
این نوع مقالات از یک ساختار پایه بهنام ساختار IMRAD پیروی میکنند که شامل بخش مقدمه، روشها، نتایج و بحث است.
نحوه نگارش مقالات بر اساس ساختار IMRAD بهتفصیل در مقاله آموزش مقالهنویسی آمده است که میتوانید به آن مراجعه کنید.
مقالههای نظری (Theoretical articles)
در این مقالات، روش تحقیق تجربی گزارش نمیشود. البته این موضوع باعث نمیشود که مقالات نظری اعتبار یا ارزش کمتری نسبت به مقالات پژوهشی اصیل داشته باشند.
اکثر مقالات چاپ شده در مجلات از نوع مقالات پژوهشی می باشند. این مقالات در ایران به نام مقالات علمی پژوهشی شناخته می شوند و در مجلات بین المللی با عباراتی همچون Original Article، Research Article، Research، و یا Article مورد خطاب قرار می گیرند.
یک مقاله پژوهشی مقاله ایست که اساس و پایه آن را یک پروژه پژوهشی یا آزمایشگاهی تشکیل می دهد. روال طبیعی ایجاد مقاله پژوهشی به این صورت می باشد که گروهی از دانشمندان یا محققان در پی یافتن پاسخ یک سوال علمی، دست به پژوهش علمی چه از نظر تئوری و چه از نظر آزمایشگاهی می زنند و نتایج یافته های خود را مورد تحلیل قرار می دهند تا بتوانند یافته های خود را تفسیر کنند و در صورت امکان به پرسش علمی ای که محرک اولیه برای آغاز این تحقیق بوده است، پاسخ دهند. این محققان یافته های خود را در قالب یک مقاله پژوهشی درآورده و آن را در مجلات به چاپ می رسانند تا سایر محققان نیز حاصل پژوهش آن ها را مطالعه نمایند.
یک مقاله پژوهشی است اگر:
مطالعه ای که در قالب مقاله به چاپ رسیده است، حاصل تحقیق خود محقق باشد.
محقق فرضیه تحقیق و همچنین هدف تحقیق را شرح دهد.
محقق روش تحقیق خود را شرح دهد.
نتایج تحقیقات خود را گزارش نماید.
محقق نتایج تحقیق خود رو مورد تفسیر قرار دهد.
معمولا مقالات پژوهشی شامل بخش های زیر می گردند:
چکیده
مقدمه
مواد و روش ها
نتایج و بحث
نتیجه گیری
مقاله مروری یا علمی ترویجی (review paper )
مقالات مروری که از آن ها به عنوان مقالات علمی و ترویجی نیز یاد میگردد در مجلات انگلیسی زبان به review paper و یا review مصطلح هستند. در این مقالات حاصل یافته های پژوهشی نویسنده مقاله گزارش نمی شود؛ بلکه یافته های محققان دیگر در یک موضوع خاص مورد مرور قرار می گیرد و وضیعت موجود در آن حوزه علمی شرح داده می شود. مقالات مروری اهمیت بسزایی دارند چرا که محقق با مطالعه یک مقاله مروری می تواند دریابد که وضعیت آخرین یافته های حوزه تحقیقاتی او چیست و همچنین با مطالعه یک مقاله نتایج صدها مقاله را مطالعه و مرور کند و لذا مطالعه این نوع مقالات برای محققان به شدت توصیه می گردد. اما نگارش و چاپ مقالات مروری چندان کار ساده ای نیست و این کار می بایست توسط محققان با تجربه که در یک زمینه علمی دارای تجربه کافی هستند، نگارش گردد و غالبا می بایست بیش از صدها مقاله مرتبط با موضوع توسط نویسندگان مطالعه شده باشد.
از دیگر انواع مقالات می توان به Short reports or Letters، Case Studies، Methodologies or Methods اشاره کرده که این موارد هم از نظر ماهیت می توانند در همان دو دسته کلی مقالات پژوهشی و مروری جای گیرند.